Het hergebruik (re-use) en tweede leven (re-purpose) van autobatterijen staat nog in de kinderschoenen. Aan de hand van Willy Tomboy, scheidend voorman van Europese belangenorganisatie RECHARGE, peilen we de kansen en uitdagingen.
Tekst Jens Holierhoek
Wat doet RECHARGE precies?
“RECHARGE is de Europese associatie voor advanced rechargeable en lithium batterijen. Uniek aan RECHARGE is dat we al vanaf het begin, midden jaren negentig, de hele waardeketen vertegenwoordigen. Van het ontginnen van materiaal, zoals lithium, tot aan de recycling. Ook de nodige autofabrikanten, zoals Daimler, Renault, Toyota en Tesla, zijn bij ons aangesloten. Het circulaire denken bestaat bij ons dus al tamelijk lang.”
Wat zijn de prioriteiten van RECHARGE?
“Veiligheid, transport, wetgeving en environmental footprint: dat zijn de zaken waar we ons voornamelijk mee bezig houden. Belangrijke prioriteit is alles wat betreft de wetgeving rondom transport – zowel wegtransport als luchtvracht. We werken op dit gebied goed samen met andere landen die ook dergelijke associaties hebben, zoals de VS, Zuid-Korea en Japan. We organiseren regelmatig wereldwijde meetings. Verder is in Europa alles wat de batterijrichtlijn betreft van groot belang. En vergeet REACH, de chemische wetgeving, niet.
Een ander speerpunt is veiligheid. We zijn bezig met standaardisaties rondom veilig werken met elektrische voertuigen – in Nederland en België, maar ook in Duitsland en Frankrijk. En we ontwikkelden een ISO-norm voor de brandweer, zodat zij bij ongelukken met elektrische auto’s veilig te werk kunnen gaan.”
“Uniek aan RECHARGE is dat we vanaf het begin, midden jaren negentig, de hele waardeketen vertegenwoordigen. Het circulaire denken bestaat bij ons dus al tamelijk lang”
Kost het veel moeite om in Europa dingen voor elkaar te krijgen?
“We zijn een kleine groep met zo’n 30 leden. We zijn niet zo van het lobbyen, toch luistert de Europese Commissie goed naar ons. Ze zien ons als experts, zeker ook omdat we de hele waardeketen vertegenwoordigen. We worden dan ook veel gevraagd. We zijn tenslotte objectief en hebben geen winstoogmerk.”
Welk belangrijk aandachtspunt ligt nu bij de Europese Commissie?
“Het probleem is dat er momenteel in de Batterij-richtlijn en in de ELV-richtlijn geen juiste definitie van re-use of hergebruik bestaat. En – belangrijk – er is zelfs geen omschrijving van second life of re-purposing terug te vinden. Dat zijn de zaken die we nu vragen aan de Europese Commissie: zorg ervoor dat in de Waste Framework Directive een duidelijke definitie komt van second life en re-use.”
Wat is volgens RECHARGE een goede definitie?
“Wij hebben vanzelfsprekend een voorstel gedaan aan de Europese Commissie. Voor ons is re-use: een industriële accu uit een elektrisch voertuig gebruiken in een ander elektrisch voertuig. Dus reparatie, remanufacturing en dan van voertuig naar voertuig. Second life of re-purposing is van voertuig naar stationair gebruik. Oude batterijen die in voetbalstadions worden gebruikt als energie-back-up is zo’n vorm van second life. Die batterijen kunnen zelfs van verschillende merken komen. Die worden dan ontmanteld en getest en vervolgens teruggeplaatst in een battery pack dat men voor een andere toepassing dan automotive gebruikt.”
U pleit verder voor een betere omschrijving in de richtlijnen van ‘afval’. Waarom?
“RECHARGE vindt het belangrijk dat een gebruikte batterij niet te snel als afval wordt bestempeld. Dat zou een tweede leven in de weg kunnen staan. Een verheldering van de grijze zone tussen ‘afval’ en ‘product’ is van belang voor zowel de consument als de industrie.”
“Wat we vragen van de Europese Commissie? Zorg voor een duidelijke definitie van second life, re-use en afval”
Ziet u veel toekomst voor second life-toepassingen?
“Ik heb daar persoonlijk mijn bedenkingen bij. De ontwikkeling van batterijen en de kostprijs per kilowattuur is in een versnelling. Zou jij als consument voor je energie-back-upinstallatie thuis een batterij-pack kopen waar je de oorsprong niet van kent? Je weet de gebruikshistorie niet en daarnaast zijn die accu’s twaalf tot vijftien jaar oud. Dat is dus oude technologie. Of koop je liever nieuwe technologie die ondertussen al stukken goedkoper is geworden?”
Zitten er meer haken en ogen aan second life-gebruik van industriële automotive batterijen?
“De vraag is of er op termijn genoeg batterijen bruikbaar zijn voor de inzet in second life-toepassingen. Daarbij mist er nog een duidelijk wettelijk raamwerk, bijvoorbeeld rondom verlengde producentenverantwoordelijkheid. Verder spelen er zaken als de betrouwbaarheid van het product en hoe mogelijke problemen worden opgelost op het gebied van service en garantie.”
Welke second life-toepassingen ziet u momenteel?
“Ik zie dat autoproducenten, de OEMs, veel van hun gebruikte accu’s laten terugkomen en dat zij die gebruiken in hun fabrieken als energie-back-upinstallatie. Het wordt dus een interne loop. Dat doen ze onder meer bij Toyota in Japan. De batterijen van de Prius worden gere-purposed en gebruikt voor energieopslag, in de eigen fabriek en in andere divisies. En Toyota verkoopt huizen in eigen land; daar gebruiken ze die batterijpakketten ook. Ze worden dan gekoppeld aan zonnepanelen.”
En hoe kijkt u tegen re-use aan?
“Voor re-use – re-manufacturing van accu’s voor hetzelfde gebruik – zie ik meer kansen. Van auto naar auto. Daarbij is het testen zeer belangrijk, zodat je kunt zien welke onderdelen vervangen moeten worden. Tegenwoordig worden onderdelen die niet goed meer werken vaak vervangen door nieuwe componenten. Dirk Spiers van Spiers New Technologies doet dat onder meer. Hij is een Nederlander met fabrieken in onder andere Oklahoma en het Nederlandse Ede, en werkt ook samen met veel fabrikanten in de VS. Re-manufacturing is veel goedkoper dan een volledig nieuwe accu.
En kijk wat Tesla doet. Als ze een grote accu hebben en er is een foutdiagnose, dan verwijderen ze de accu en brengen ze die naar Tilburg, waar die op de testbank wordt gezet. Als ergens een module een fout heeft, vervangen ze die. Ze gaan echt die hele accu van 750 kilo niet weggooien. Het kapotte onderdeel recyclen ze. De accu wordt hersteld en gaat terug naar de eigenaar van het voertuig. Dat is een normale business aan het worden. Net zoals je bij een auto met verbrandingsmotor een revisie van transmissies of motoren doet.
Die re-manufacturing van industriële accu’s ga je steeds vaker zien, want het zijn dure onderdelen. BMW heeft haar dealers bijvoorbeeld opgeleid om in de eigen garages de batterijen te repareren. Kleine modules kunnen ze al zelf vervangen.”
