Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat, Mona Keijzer, bezocht vrijdag 8 maart autodemontagebedrijf Brabebo in Mijdrecht. Voor haar en Brabebo was het een leerzaam en indrukwekkend bezoek, een eye-opener: “Ik vind het fascinerend dat 98,6% van een auto gerecycled en/of hergebruikt wordt”, aldus de staatssecretaris.

Tekst Odiel Mennink

Fotografie Maarten Noordijk

Brabebo directeur Gerry Bras wil op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen een voorbeeld zijn voor de branche. Het familiebedrijf zet zich daarom al tientallen jaren in voor duurzaamheid. In samenwerking met ARN, Stiba en Technet wordt de staatssecretaris tijdens dit bezoek in recordtijd meegenomen in de wereld van autodemontage en innovatie.

De kleine kantine van Brabebo vult zich naast de staatssecretaris al snel met de wethouder, CDA’ers uit de provincie Utrecht, samenwerkende instanties, collega’s en pers. Bras heet iedereen hartelijk welkom: “Het is internationale vrouwendag en ik zie dat er heel veel inspirerende vrouwen aanwezig zijn op deze bijzondere dag.”

De ruimte is verhoudingsgewijs gevuld met iets meer vrouwen dan mannen. “Wisten de mannen dat ook?” vult Keijzer Bras aan tijdens de introductie. Het ijs is gebroken.

“Wij sturen op duurzaam. Met groene onderdelen”

In 1965 is Arie Bras, de vader van Gerry, gestart met Brabebo. Onder zijn bezielende leiding is het familiebedrijf door de jaren heen gegroeid. Ook het zaadje voor duurzaam ondernemen is door hem geplant. “Daarom namen we begin jaren 80 ook deel aan een nieuw afvalstoffenbeleid”, vertelt ze. Het autodemontagebedrijf speelde toentertijd in op de motie van CDA Kamerlid Lansink, ‘de Ladder van Lansink’. Bras: “Onze nieuwbouw werd volledig volgens de laatste milieueisen ingericht. Dit is gelijk de basis geweest van autodemontagebedrijven zoals we die nu kennen. Het woord ‘sloperij’ werd daarna niet meer gebruikt.” In 2001 ambieerde Brabebo een eigen ISO-norm voor de autodemontagebranche.

Met vier andere autodemontagebedrijven behaalde Bras het certificaat KZD (KwaliteitsZorg Demontage). En inmiddels zijn er in samenwerking met Stiba 135 KZD-gecertificeerde demontagebedrijven. Bras heeft aan de basis gestaan van dit kwaliteitskeurmerk. “Ik ben er nog steeds trots op!” vertelt ze. Duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen, zijn altijd uitgangspunt geweest bij de groei van Brabebo. “In 2011 heeft Brabebo daarom de MVO-award binnengesleept en zijn we in 2013 ‘Onderneming van de Ronde Venen’ geworden”. Als kers op de taart verblijdt het Instituut voor Duurzame Mobiliteit het familiebedrijf binnenkort ook met het ‘Erkend Duurzaam Certificaat’. “Een logisch gevolg van innovatie”, vervolgt Bras in haar introductie.

Korte termijn vs. lange termijn

Ze vervolgt haar verhaal door te benadrukken dat als de politiek haar klimaatdoelstellingen wil behalen, ze ook oog moeten hebben voor de korte termijn: “Wat wordt er nu al gedaan aan duurzaamheid, en hoe kunnen we dat stimuleren?” Dat is hergebruik van groene, originele auto-onderdelen volgens Bras: “In Frankrijk wordt al enkele jaren bij een reparatie een offerte met nieuwe onderdelen én een offerte met gebruikte, originele onderdelen aangeboden aan de klant.” In Nederland is daar, op de ‘groene polis’ na bij een aantal verzekeraars, nog geen landelijk initiatief voor ontwikkeld.

“Alles wordt geclassificeerd en gekwalificeerd”

Bras neemt ons mee naar het hart van het bedrijf. De winterjassen mogen aan, want het is fris in het magazijn en in de werkplaats. In het magazijn wandelen we langs stellingen vol met versnellingsbakken en bumpers. “Is dit een bumper van een BMW?” vraagt een van de genodigden. Bras legt aan Keijzer uit dat de gebruikte bumper schoongemaakt wordt en dat er gekeken wordt naar mogelijke schade: “Een krasje of deukje, alles wordt geclassificeerd, gekwalificeerd en ingevoerd in ons datasysteem. Dan weet de klant precies wat hij koopt.”

Vaste route

In de werkplaats staan vier demontage auto’s op de planning om handmatig gedemonteerd te worden. “Bij het demonteren van de autowrakken houden we ons aan allerlei milieuregels”, vertelt Bras aan Keijzer. Een auto doorloopt daarom een vaste route in de werkplaats: “Eerst worden alle vloeistoffen zorgvuldig verwijderd, zodat ze hergebruikt kunnen worden. Vervolgens kan de demontage beginnen. Het datasysteem geeft dan aan naar welke onderdelen vraag is en er dus uitgehaald moeten worden.”

“Stilstand is achteruitgang”

De compleet gedigitaliseerde bedrijfsvoering van Brabebo in 2019, is niet meer te vergelijken met de werkwijze van toen. Bras: “Stilstand is achteruitgang, zei mijn vader altijd.” Erwin Rusman, sinds 2004 mede-aandeelhouder van Brabebo: “In de implementatie van ons nieuwe datasysteem zit veel werk en energie. We kunnen nu meer dan 300.000 onderdelen, nieuw en gebruikt, tonen aan klanten. Deze klanten kunnen dan ook rechtstreeks via de nieuwe webwinkel de onderdelen aanschaffen.”

In de werkplaats ontmoet de staatssecretaris ook Stefan Cabri, algemeen secretaris van de Stiba (Branchevereniging voor de voertuigdemontagebranche). Hij benadrukt dat autodemontagebedrijven aan het begin staan van de recyclingketen en dat de branche in Frankrijk laat zien hoe het anders kan. Stiba promoot gebruikte, originele onderdelen met de boodschap: ‘Onderdelen in een tweede leven worden eerste keus’. Dat betekent dat een auto-onderdeel niet opnieuw geproduceerd hoeft te worden met alle voordelen voor milieu en consument. “Marktpartijen worden nu nog vooral gepusht om nieuw te verkopen aan consumenten”, vertelt Cabri aan Keijzer. Zij reageert: “Dus het is aan de consumenten om hiernaar te vragen?”

Pole position

In de werkplaats ontmoet Keijzer ook Ingrid Niessing, directeur van ARN. Zij vertelt de staatssecretaris dat in Europa 95 procent van een autowrak gerecycled moet worden. In Nederland behalen we al 98,6 procent: “Nederland is koploper in hergebruik van afgedankte auto’s”, vertelt Niessing aan Keijzer. Een eye-opener voor de staatssecretaris. “Wij beogen hiermee een bijdrage te leveren aan circulaire economie. Het maakt ons trots dat wij in samenwerking met onze partners, zoals Gerry, worden gezien als koploper in hergebruik van auto-onderdelen”, vervolgt ze in haar gesprek met Keijzer.

De PST-fabriek levert hernieuwde grondstoffen aan een productiebedrijf dat gespecialiseerd is in het vervaardigen van kunststof producten. Martijn Boelhouwer, manager communicatie van ARN, ook aanwezig, vult Niessing aan: “De fabriek verwerkt het kunststofrestmateriaal van afgedankte auto’s tot nieuwe grondstoffen. Met deze grondstoffen maakt men bijvoorbeeld kantbeschoeiing en damwanden. Damwanden die wel 50 jaar meegaan en zes keer te recyclen zijn.”

Nieuwe uitdagingen

Toch staat de autobranche op de langere termijn voor een interessante uitdaging als het gaat om het recyclen en/of hergebruiken van lithium-ion (Li-ion)-batterijen uit elektrische auto’s. Want als het gebruik van elektrische auto’s de komende jaren toeneemt, betekent dat voor de autodemontagebedrijven zoals we die nu kennen een hele omslag. Van kennis, hoe demonteer je een elektrische auto, tot veiligheid en opslag van de accu’s. Niessing: “De autobranche begint zich dit steeds meer te realiseren.” Bras vult Niessing aan: “En wij moeten nadenken over de vraag of we met Brabebo wel of niet meegaan in de toekomst van elektrisch rijden?” Zo ja, dan wil Bras weten welke richtlijnen de politiek hen geeft.

Knallend afscheid

Bras nodigt het gezelschap tot slot uit naar buiten te gaan. De wind waait sterk, maar gelukkig is het droog. Voor onze neus staat een grijze Renault Laguna die voor een knallend afscheid moet zorgen. Gerry: “Oren dicht, want buiten worden de airbags vanwege de chemische stoffen onklaar gemaakt door ze te laten ontploffen. We staan op gepaste afstand met onze handen over de oren: Een, twee, drie, vier, vijf, zes, zeven en nummer acht. De stuurairbag, geeft de allergrootste knal. Iedereen is opgetogen.

Staatssecretaris Mona Keijzer was zichtbaar onder de indruk van zowel het ondernemerschap van Brabebo als de samenwerkende instanties. Met de huidige innovaties geven de organisaties nu al een boost aan de circulaire economie in Nederland. Keijzer heeft een duidelijk beeld gekregen van de rol van autodemontagebedrijven en hoe ver we zijn met het recyclen van de vloeistoffen, kunststofrestmateriaal en het hergebruiken van de onderdelen. Maar ook dat de branche aan de vooravond staat van een nieuwe – nog niet uitgekristalliseerde – uitdaging; het recyclen en hergebruiken van accu’s van elektrische auto’s.