‘Pats!’ hoorden Roeland van Delden en zijn zakelijk partner ‘oom Willem’ toen zij samen in de auto zaten. Met een harde knal sloeg een opspattende steen een flinke ster in de voorruit. Terwijl zij zich verbaasden over de krachtige constructie van het gelaagde glas kon Roeland op dat moment nog niet bevroeden dat die ster zijn eurekamoment zou worden.

Tekst Sjaak van Hal

Fotografie Leadax

Roeland was al enige tijd op zoek naar afvalmateriaal als grondstof voor zijn fabriek die bitumineuze afdichtingen voor kelders produceert, wat wordt toegepast in grote gebouwen wereldwijd, zoals wolkenkrabbers, als waterdichte kering tegen grondwater en eb-en-vloedbewegingen. Een activiteit, die voortkomt uit een ander product: bitumineuze dakbedekking. Van Delden: “Na mijn studie financiële bedrijfskunde wees mijn oom, Willem Goudkuil, mij op een bedrijf in dakbedekking dat niet goed draaide. Het werd mijn eerste baan. Een leerzame, want dit bedrijf zou het niet redden. Toen het twee jaar later failliet ging, besloten Willem en ik samen een doorstart te wagen.”

Klimaatakkoord verzet de bakens

Van Delden en Goudkuil maakten – door een andere markt aan te boren – de fabriek tot een succes. Hun kelderafdichtingen voor grote projecten bleek een schot in de roos. Dakbedekking werd bijzaak. “De verkoop van kelderafdichting groeide snel en tegenwoordig leveren we wereldwijd. Tot het klimaatakkoord van Parijs in 2015. De CO₂-uitstoot in Nederland moet in 2050 met 95 procent zijn gereduceerd. Dit betekent het einde van aardolie als grondstof voor onze bitumineuze producten. Ik was ervan overtuigd dat de oplossing zou moeten komen uit het hergebruik van afvalstoffen. Op het moment dat die steen op de voorruit knalde, zag ik dat de oplossing voor ons probleem zich pal voor onze neus bevond!”

Van autoruit naar bouwsector

Van Delden ging zich verdiepen in het sterke, elastische materiaal dat autoglas na een breuk bijeenhoudt. Al doende ontstond het idee voor een geheel nieuw product voor zijn fabriek. Van Delden: “Polyvinylbutyral, afgekort PVB, heet het materiaal. Glassmelterijen scheiden de folie van autoruiten door het glas er in grote machines vanaf te hameren. Ik bedacht dat als die folie zo sterk is dat het de impact van een steen met meer dan 100 kilometer per uur tegenhoudt, dit materiaal ook geschikt te maken zou moeten zijn voor allerlei andere toepassingen.” Met zijn kennis van de bouwsector dacht Van Delden gelijk aan een alternatief voor het daar veelgebruikte zware en toxische lood. Bijkomend voordeel: PVB is vrijwel onbeperkt voorhanden en niet duur. Omdat er geen rendabel hergebruik voor bestond, werd het folieafval voorheen begraven of verbrand in energiecentrales. In Wapenveld maken ze er nu een uitstekende loodvervanger voor allerlei toepassingen in de bouw van: Leadax.

“Leadax biedt alle voordelen van lood zonder de nadelen”

Twee jaar testen

Voor het zover was, werd er eerst flink getest. Twee jaar om precies te zijn. Toen was de Leadax loodvervanger rijp voor productie. “Groot voordeel was dat we een deel van onze productielijn konden gebruiken als testlaboratorium. Zo hebben we Leadax steeds verder kunnen verbeteren en verfijnen. Het is nu net zo goed te verwerken als lood. Je kunt het gemakkelijk plooien en in vorm kloppen, eenvoudig overgangen aanbrengen, vastschroeven en vastkitten.” Leadax wordt onder meer toegepast rond schoorstenen, dakkapellen, kozijnen en goten en in spouwmuren. Het is in principe in elke kleur leverbaar op handzame rollen. “Lood is een prima product, maar wel toxisch dus je moet er zorgvuldig mee omgaan. Bovendien is lood viermaal zo zwaar als Leadax en ook duurder in aanschaf. Leadax biedt alle voordelen van lood zonder de nadelen. Onze productiefaciliteit in Wapenveld is – mede door de toepassingen van zonnecellen op het dak – energieneutraal en gasloos. Uit de levenscyclusanalyse die we hebben laten maken, blijkt dat Leadax 31 procent groener is dan lood.”

Dakbedekking die CO₂ en stikstof opneemt

De ideeënmachine in Wapenveld staat nooit stil. Op dit moment wordt er uitgebreid geëxperimenteerd met een dakbedekking op basis van PVB-afval. Niet alleen als vervanger van het gebruikelijke bitumen, maar met een extra milieuvoordeel. “We gaan ervan uit dat we met 1 m² dakbedekking hetzelfde moeten kunnen bereiken als wat één boom aan CO₂ en stikstof opneemt. Wereldwijd ligt 1 miljard vierkante meter dakbedekking. Stel je voor dat we die kunnen vervangen door een innovatief materiaal uit afval, dat CO₂ en stikstof uit de lucht haalt?”

“We gaan ervan uit dat we met 1 m² dakbedekking hetzelfde moeten kunnen bereiken als wat één boom aan CO₂ en stikstof opneemt”

Is een samenwerking met ARN denkbaar?

“Doordat ARN een rol speelt bij de organisatie van autoglasrecycling, zou je kunnen zeggen dat die samenwerking indirect al bestaat. Omgekeerd zou Leadax wellicht ook producten voor de automotive kunnen ontwikkelen, zoals autotapijt of akoestische isolatie. Voordat we een nieuw product ontwikkelen, kijken we altijd kritisch en realistisch naar de ecologische en economische haalbaarheid.”

Facts & figures

De jaarlijkse hoeveelheid PVB-afval in Europa is 1,5 miljard kilo;Leadax is gedurende zijn levenscyclus 31% groener dan lood;Leadax is 75% lichter dan lood;In Wapenveld wordt sinds 2017 geproduceerd voor afzet in 15 landen.