Marinke Wijngaard, managing director van de TNO-unit Circular Economy & Environment, is expert op het gebied van circulaire economie, luchtkwaliteit, gezondheid en milieu. Afgelopen maand is ze benoemd als commissaris bij ARN Holding die uitvoering geeft aan de producentenverantwoordelijkheid van auto-importeurs. “Wat mij intrigeert, is dat het is gelukt om diverse partijen met een heel ander karakter met elkaar te verbinden, en daarmee gezamenlijk het ten doel gestelde recyclingpercentage van 95% te halen.”
Tekst Martijn Boelhouwer
Beeld: Marco Hofsté
Design voor recycling is een voorwaarde
Het wagenpark staat aan de vooravond van grote veranderingen. “Nieuwe auto’s bestaan uit nieuwe materialen die lichter zijn en nog steeds goed te recyclen zijn. Een toekomstige auto bestaat tenminste voor de helft uit plastics, op dit moment is dat circa 12-15%. Om geen beroep te hoeven doen op schaarse grondstoffen is design voor recycling, maar ook design voor service, een randvoorwaarde. Op die manier kunnen onderdelen bij schade of onderhoud makkelijk door een gebruikt exemplaar worden vervangen. In de circulaire economie is hoogwaardig hergebruik immers het uitgangspunt. Dat betekent dat een bumper of dashboard van een afgedankte auto volledig moet worden gerecycled. Op dit moment gaan grote kunststofonderdelen, zoals bumpers, via het shredderbedrijf naar de post-shredderfabriek en worden ze omgezet in bijvoorbeeld damwanden of wielkasten van auto’s. Dit is een mooie ontwikkeling. Je zou echter dit plastic met zo veel kwaliteit willen recycleren dat er een nieuwe autobumper van kan worden gemaakt. Nieuwe materialen vragen om nieuwe oplossingen.”
Hoogwaardiger hergebruik
De ontwikkelingen op het gebied van recycling sluiten hier naadloos op aan. “Er is een duidelijke trend naar hoogwaardiger hergebruik. Met sorteren is het mogelijk om homogeen en zuiver te recycleren. Daarnaast zijn nieuwe materialen in ontwikkeling die beter zijn te recyclen. Bijvoorbeeld 1-laags plastic dat beter vervangbaar is dan 3-laags plastic. Nieuwe recyclingtechnieken ontwikkelen zich in hoog tempo. Voor plastics gaan we, aanvullend aan mechanische recycling, ook naar het terugwinnen van moleculen op hoge temperaturen. Pyrolyse genaamd. Daarnaast zijn er veel onderzoeksprojecten naar mogelijkheden om homogene stromen, denk aan elektronica of bumpers, op te lossen en te scheiden van kleurstof en brandvertragers. Dit met als doel om deze componenten opnieuw te kunnen gebruiken. Naast de technische aspecten geldt ook hier heel nadrukkelijk dat je moet weten hoe de keten als geheel functioneert; er moet voldoende kennis en ondernemerschap zijn en de business case over de keten heen moet kloppen.”
‘De autorecyclingketen zal als gevolg van nieuwe toetreders veranderen’
Focus op nieuwe materialen zal de keten gaan beïnvloeden
Hoe recyclen we auto’s in de nabije toekomst op een goede manier? “Ik denk dat de focus op nieuwe materialen in auto’s de autorecyclingketen zal gaan beïnvloeden. De keten zal als gevolg van nieuwe toetreders veranderen. Denk aan de samenwerkingsverbanden tussen de chemie en de afvalsector in combinatie met een autofabrikant als Volvo. Deze samenwerking geeft alle partijen voordeel. Circulaire innovaties komen niet van een partij afzonderlijk, maar vanuit de keten als geheel. Het is van belang om over de keten heen te kijken en te begrijpen hoe deze in elkaar steekt en gezamenlijk innovatie in te zetten. Alleen op die manier ontstaat voor alle partijen een business case. Essentieel is daarbij wel dat het ondernemerschap in de huidige keten behouden blijft. Want als een schakel van de keten wegvalt, halen we in de toekomst het gestelde recyclingpercentage van 95% niet!”
‘De autorecyclingketen loopt in veel opzichten voorop en is een voorbeeld voor anderen’
ARN kan als ketenregisseur partijen met elkaar verbinden
Marinke Wijngaard brengt als commissaris de nodige kennis en kunde mee op het gebied van autorecycling. “Met mijn netwerk kan ik ARN en haar partners aan andere partijen en innovaties verbinden. Het is de crux om nieuwe ontwikkelingen samen op te pakken. Juist ARN is als ketenregisseur in de positie om partijen met elkaar te verbinden en de autorecyclingketen als geheel te faciliteren. De autorecyclingketen loopt in veel gevallen voorop en is een voorbeeld als het gaat om recycling. Tegelijkertijd is het van belang om niet op de handen te gaan zitten en mee te gaan met de ontwikkelingen. Het wagenpark verandert de komende tijd in een razendsnel tempo. Denk naast de eerdergenoemde nieuwe materialen in auto’s ook aan de toepassing van lithium-ion aandrijfbatterijen. Batterijrecycling is mega belangrijk. Niet alleen vanwege duurzaamheidsdoelen, maar ook om überhaupt over voldoende grondstoffen voor batterijen te kunnen beschikken en niet afhankelijk te zijn van buitenlandse regimes. Om het huidige succes te kunnen vasthouden, is het van belang om deze trends te volgen, mee te bewegen en open te staan voor nieuwe samenwerkingsverbanden.”
Grote behoefte aan een partij als ARN die het proces faciliteert
“ARN is er als kleine organisatie met ongeveer twintig medewerkers in geslaagd om de rol van verbinder en facilitator in de keten vorm te geven. Om voorbereid te zijn op wat er komen gaat, is het van belang om de ontwikkelingen in de automotive industrie scherp in de gaten te houden en hierop aan te sluiten. Maak een plan om de innovaties te kunnen volgen en ga nog intensiever samenwerken met partijen binnen en buiten de huidige autorecyclingketen. De uitdagingen voor autorecycling liggen in de toekomst. De hoogwaardigheid van recycling zal door nieuwe ontwikkelingen verder toenemen. Nieuwe samenwerkingsverbanden dienen zich aan en er is grote behoefte aan een partij die als ketenregisseur het proces faciliteert en de logistiek over de hele keten organiseert.”
