Skip to content
Verdienmodellen recyclen?
Volgens de bevlogen professor Jan Jonker moet recyclen veel verder gaan dan de materiële kant ervan. Volgens hem leidt een circulaire economie ook tot het herzien van de verdienmodellen die we vandaag kennen.
Jan-Jonker-Verdienmodellen-recyclen

Volgens de bevlogen professor Jan Jonker moet recyclen veel verder gaan dan de materiële kant ervan. Volgens hem leidt een circulaire economie ook tot het herzien van de verdienmodellen die we vandaag kennen.

Over Jan Jonker

Over Jan Jonker

Prof. Dr. Jan Jonker is hoogleraar Duurzaam Ondernemen aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Zijn tijd en energie gaan uit naar duurzaam ondernemen en de strategische, organisatorische en veranderkundige vragen die daar bij horen. Hij staat bekend als een activistische en ondernemende hoogleraar met ‘haast’. Wil graag ‘radicaal’ werken aan duurzaamheidsvraagstukken en hij wil het ‘nu’.

“Het begrip recyclen leidt aan gebiedsuitbreiding. Dat is een goede zaak. Van origine heeft het betrekking op het opnieuw gebruiken van van alles en nog wat in de materiële zin. Begonnen met papier (wie heeft er niet in de vakantie een zakcentje bijverdiend met het huis-aan-huis inzamelen van kranten voor een extra zakcentje?) via metaal, naar glaswerk en plastic heroes. Maar soms lijkt het wel alsof we deze tak van sport nog maar ‘net’ ontdekt hebben. De nabije toekomst gaat over spannende zaken als urban mining en ambient energy harvesting met tussendoor de doorbraak van koffiedik hergebruik voor champignonteelt of zaagsels voor palletisering.

Lineair wordt circulair

Een spannende aanpalende ontwikkeling is dat we van een life cycle analysis (zie bijvoorbeeld het Sustainable Living Plan van Unilever) toewerken naar een life-(re)cycle-use-analysis. Dat betekent kortweg dat we niet meer alleen kijken naar het maken, maar naar het levenscyclusgebruik in termen van onder andere grondstoffen, fabricage, energieverbruik en recyclewaarde. Sommigen (zie onder andere het project TurnToo) willen dat we helemaal geen producten meer kopen, maar alleen nog maar gaan betalen voor zaken als warmte, comfort of transport. Die aanpak markeert heel duidelijk de overgang van een lineaire (afval)economie naar een circulaire (hergebruik) economie.

Anders organiseren is anders verdienen

Toch is de vraag of bij aanstormende tekorten van zeldzame grondstoffen, maar ook van water of olie, deze vorm van recyclen wel voldoende is. Moet het allemaal niet veel radicaler, veel ingrijpender? Moeten we niet ook de concepten waar ons economische denken op is gebaseerd, recyclen? Want als een lineaire economie leidt tot lineaire verdienmodellen, dan leidt een circulaire economie op z’n minst tot het herzien van de verdienmodellen die we hadden, toch? Kortgezegd: anders organiseren leidt ook tot anders ‘verdienen’. Voor die gedachte is wel wat steun te vinden.

“Als we onze ideeën over wat waarde is loslaten en vertalen in een veel evenwichtiger ‘waardeportefeuille’, ontstaat er ruimte voor meer soorten vermogen”

kWh’s als pensioen

De huidige meervoudige crises laten terdege zien dat geld ook al niet meer is wat het geweest is. Geld wordt een kwetsbaar begrip, meer verdienen staat stil, over indexeren hebben we het niet meer en ons pensioen groeit al helemaal niet meer. Maar als we onze ideeën over wat waarde is loslaten en vertalen in een veel evenwichtiger ‘waardeportefeuille’, ontstaat er ruimte voor meer soorten vermogen. Waarom je dak niet verhuren voor zonnepanelen en de inkomsten omzetten in kWh’s die uitgekeerd worden als een vorm van pensioen? Waarom niet de tijd die vandaag over is, besteden aan zorg voor derden wat later terugkomt in de vorm van zorgflorijnen? Of, waarom niet mobiliteit verrekenen met fruit of groente?

Is dit appels met peren vergelijken? Dat is nog maar de vraag. Want een echt andere economie – en daar zijn we naar op weg – vraagt ook om het recyclen van het verdienmodel waar de oude op gebaseerd was. Dat is even wennen – toegegeven. Maar wel een hele spannende en uitdagende ontwikkeling in tijden waarin we met dringende noodzaak toch al heel veel gangbare praktijken grondig moeten herzien.”

Deel dit bericht op je kanalen

Nieuwsbrief

Wilt u op de hoogte gehouden worden?

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.