Voor Green Light spraken we Eric Schutjes en Erik de Ruijter van de NRK, de Federatie Nederlandse rubber- en kunststofindustrie. Zij houden zich beiden bezig met hoe rubber- en kunststofrecycling vormgegeven kan worden en hoe granulaat onder meer voor de productie van nieuwe auto’s kan worden gebruikt.
Het rijksbrede programma ‘Nederland circulair 2050’ stelt als doel een 100 procent circulaire Nederlandse economie in 2050. De ambitie van het kabinet is om samen met maatschappelijke partners in 2030 een (tussen)doel te realiseren van 50 procent minder gebruik van primaire grondstoffen, zoals mineralen, fossielen en metalen. Een van de projecten in het Nationale Uitvoeringsprogramma CE is het programma ‘Toepassing Kunststof Recyclaat in nieuwe producten en verpakkingen’. Voordat het zover is, moet er nog veel gebeuren op het gebied van recycling en design voor recycling. De NRK probeert recycling te bevorderen en onderzoekt waar de knelpunten liggen. Schutjes: “Naast inzamelen en sorteren is er meer nodig. Zo moeten gerecyclede materialen ook weer ingezet worden voor nieuwe producten. Hier hebben we als NRK zowel Nederlandse als Europese programma’s voor.”
De inzet van recyclaat dient een hoger doel
De Ruijter: “Recyclen en redesign is voor ons dé manier om onze wereld circulair te maken. Daarom zijn we daar heel actief in. Het inzetten van recyclaat is voor ons een middel om een hoger doel te bereiken: de footprint van onze sector zo klein mogelijk maken, een maximale bijdrage leveren aan de reductie van de CO₂-uitstoot en het leveren van veilige en gezonde producten die ook maatschappelijk waardevol zijn. Vooral de inzet van recyclaten is het grote thema. Om CO₂-reductie te bewerkstelligen is het nodig dat we zo min mogelijk fossiele grondstoffen gebruiken en moeten we ervoor zorgen dat we vanaf 2050 grondstoffen maken van hernieuwbaar materiaal.”
‘Recyclen en redesign is voor ons dé manier om onze wereld circulair te maken. Daarom zijn we daar heel actief in’
Kansrijke initiatieven
De heren geven aan dat er diverse kansrijke ontwikkelingen gaande zijn in het hergebruiken van bijvoorbeeld recyclaat en het vervaardigen van kunststof uit CO₂. De Ruijter: “In het laboratorium is dit al mogelijk, maar dit moet nog veel verder ontwikkeld worden. Aan de beschikbare volumes recyclaat zal het in ieder geval niet liggen.” Hij vertelt dat er twee manieren zijn om het recyclaat te verwerken. De eerste is het verzamelen, schoonmaken, sorteren en opnieuw inzetten van kunststof door middel van mechanische recycling. De tweede, chemische recycling, is het met een chemisch proces terugbrengen tot onderdelen, waarna je er de verschillende grondstoffen uithaalt. “In deze ontwikkeling wordt momenteel zwaar geïnvesteerd. Het mooie hieraan is dat Europa ons dit niet alleen oplegt, maar de industrie dit ook echt zélf wil.”
Belemmeringen gebruik recyclaat
Kunststoffen kunnen breder toegepast worden in zowel het interieur, het chassis als de carrosserie van een auto, doordat kunststof steeds hittebestendiger wordt en er steeds meer elektrisch aangedreven voertuigen op de markt komen. Of hiervoor ook recyclaat gebruikt kan worden, is afhankelijk van de eisen die de fabrikant aan het materiaal stelt. De Ruijter: “Er zijn bedrijven die recyclaat uitsluiten of om aanvullende keuringen vragen. Dit belemmert de inzet van recyclaten.” Volgens de heren van de NRK zijn er verschillende partijen die ervoor kunnen zorgen dat de auto-industrie meer gebruikmaakt van recyclaten. Zo noemen ze de autofabrikant, de onderdelenleverancier, de recycler en de wetgever.
Vraag gestuurde technische standaarden
Om te voldoen aan de eisen die bijvoorbeeld een autofabrikant stelt aan een bepaald onderdeel werkt de NRK aan zogenaamde vraag-gestuurde technische standaarden. Deze standaarden moeten ervoor zorgen dat het recyclaat, dat je bijvoorbeeld voor een bumper gebruikt, past bij de specificaties voor die bumper. De Ruijter “Zodat je in de toekomst als producent een lijst van recyclers kunt opvragen, die recyclaat leveren dat aan juist die eisen voldoet.” Op deze manier kan de recycler op zijn beurt het materiaal inkopen dat nodig is om de juiste kwaliteit te bereiken. “Hoeveel soorten brood zijn er wel niet? Bij recyclaat is het net zo.” Omdat dit een ingewikkeld proces is, moeten de recyclers volgens de NRK al in de ontwikkelingsfase van de technische standaarden aanschuiven. “Alleen zo zorg je ervoor dat vraag en aanbod bij elkaar komen en hoor je wat er mogelijk is en wat er bijvoorbeeld qua materialen beschikbaar is.”
‘Het zal altijd een zoektocht zijn naar het juiste materiaal waarmee je een product kunt maken, maar we moeten ervan af dat altijd alles van de hoogste kwaliteit moet worden gemaakt’
Van achteren naar voren
Naast het maken van producten die geheel van recyclaat zijn gemaakt, is het mogelijk om een product gedeeltelijk van recyclaat of van twee soorten recyclaat te maken. De Ruijter: “Het zal altijd een zoektocht zijn naar het juiste materiaal waarmee je een product kunt maken, maar we moeten ervan af dat altijd alles van de hoogste kwaliteit moet worden gemaakt. Veel producten die van virgin materialen zijn geproduceerd zijn eigenlijk te goed.” Waarom dit dan toch nog zoveel gebeurt? “Omdat mensen het gewend zijn, omdat het makkelijk is en vaak op voorraad is, maar ook omdat er onvoldoende wordt gekeken naar de eisen die aan het eindproduct worden gesteld. Daarom zeggen wij: keer het om. Begin bij het eindproduct en kijk welke soorten kunststof en recyclaat ervoor nodig zijn.”
Mix van materialen bemoeilijkt de recycling
Op het moment worden niet alle kunststoffen in afgedankte auto’s gerecycled en apart gehouden. De Ruijter: “Wat je zou moeten doen, is kijken wat er qua kunststof in een auto zit en hoe je ervoor kunt zorgen dat dit er later uitgehaald kan worden, zodat het gerecycled kan worden.” Hij geeft aan dat het in de auto’s die nu aan het einde van hun levensloop zijn vaak gaat om een mix van materialen die de recycling bemoeilijkt. “In een circulaire economie is het van belang dat er vooraf wordt nagedacht hoe onderdelen uit een auto kunnen worden gehaald en hoe ze gerecycled kunnen worden. Voor recycling hebben we schone, demontabele materialen nodig. Waar je vroeger als je koplamp stuk was ‘m zelf kon vervangen, moet nu de hele koplampunit worden verwijderd. Voor recycling is zo’n samengesteld product niet handig. Zo’n unit verdwijnt dan in de shredder, maar wat er dan van overblijft, is een verzameling van verschillende soorten kunststof. Geen grondstof.”
Design to recycle
Autofabrikanten moeten aan diverse eisen voldoen als het gaat om onder andere veiligheid, CO₂-uitstoot en user-interface. Recycling is daar ook een onderdeel van. De heren zijn van mening dat er een grote opdracht voor de automotive sector ligt om onderdelen te maken die demontabel en daarmee ook beter recyclebaar zijn. De Ruijter: “Met het oog op de toekomstige grondstoffentekorten is het van belang dat onderdelen zonder vervuiling weer uit elkaar gehaald kunnen worden. Als autoproducent heb je een grondstoffenstroom nodig. Waarom niet je oude onderdelen zo ontwerpen dat het materiaal weer ingezet kan worden voor een nieuwe auto?” Om dit succesvol te doen moeten recyclers – omdat zij weten hoe je van restmateriaal nieuwe grondstoffen kunt maken – betrokken worden in de ontwerpfase. “Coca-Cola gebruikt ook eigen flessen om nieuwe flessen van te maken. Door design for recycling toe te passen ben je gelijk een stuk van je prijsschommelingen kwijt. Daarbij weet je als je je eigen materialen terugkoopt exact wat je in huis haalt.”
Wet- en regelgeving
Schutjes en De Ruijter verwachten dat er uiteindelijk Europese wet- en regelgeving zal komen, die een bepaald percentage recyclaat verplicht stelt. Schutjes: “Hiervoor zal je wel moeten samenwerken, bijvoorbeeld met afvalleveranciers. Wij denken dat het goed is om hier al op te anticiperen en te kijken hoe je een samenwerking met de hele industrie kunt opzetten. De Ruijter vult aan: “Samenwerken is het keyword. De productgroepen zijn wel geïdentificeerd, maar er zijn nog geen specificaties beschreven. Dit betekent: niet alleen de auto ontwikkelen, maar ook kijken hoe hij te recyclen is.” De heren laten weten dat de sector goed op weg is. De Ruijter: “Vooral autofabrikanten hebben hierin een doorslaggevende rol. Als zij hierin verdere stappen zetten, dan kunnen de toeleveranciers dat ook omdat hun onderdelen aan de specificaties van de autofabrikant moeten voldoen. Dit is een proces dat van bovenaf naar beneden moet worden doorgezet.”
Meer over de NRK
De Federatie Nederlandse Rubber– en Kunststofindustrie (NRK) behartigt de belangen van zo’n 400 bedrijven geclusterd in 19 brancheverenigingen. NRK werkt aan een gezond klimaat voor de maakindustrie en stimuleert concurrentiekracht, innovatie en kennisoverdracht, scholing en vakopleiding, een beter milieu en recycling. De leden ondernemen duurzaam en met oog voor people, planet, profit en polymeren, waarbij ze innovatief gezien vooroplopen. De NRK wil proactief en positief bijdragen aan de maatschappelijke discussie over ontwikkeling, inzet en verwerking van rubber en kunststof Meer informatie: nrk.nl.
Composietmateriaal
Tot slot laat Schutjes weten dat er nog een uitdaging ligt op het gebied van nieuwe carrosserieën die in de toekomst van kunststofmaterialen gemaakt gaan worden. “Autofabrikanten gebruiken steeds meer componenten van composietmateriaal met koolstofvezel. Fabrikanten zullen moeten gaan kijken hoe we dat gaan recyclen en weer kunnen gaan inzetten voor nieuwe auto’s. Afvalstromen circulair maken, is een moeilijke opgave, waar bijvoorbeeld universiteiten en onderzoeksinstituten zich over buigen. Alles met als doel dat we straks veel bruikbare afvalstromen krijgen, waar we weer nieuwe materialen van kunnen maken. Onze rol daarin is dat we kunnen helpen om de keten te verduurzamen. Iets wat we ook graag doen!”
