In juni bestaat Febelauto, verantwoordelijk voor de inzameling, verwerking en recycling van autowrakken in België en Luxemburg, 20 jaar. Een ideaal moment om te kijken wat er in die tijd bereikt is. Directeur Catherine Lenaerts legt haar eigen organisatie langs de meetlat.

Tekst Jens Holierhoek

Fotografie Febelauto

#1 Recyclingpercentage – oordeel Lenaerts: tevreden

“Net als Nederland is België een voorloper. Ons recyclingproces is heel geavanceerd, want zelfs het zand in de matten wordt gerecycled. Dat we 97,3 procent van de automaterialen na depollutie en demontage recyclen is ongekend. Er zijn maar weinig andere consumptiegoederen die zo’n hoge recyclingnorm halen. Ga maar na, uit een onderzoek van McKinsey blijkt dat een plastic fles voor 40 procent wordt gerecycled. In België en Nederland zitten we rond de 97, 98 procent [98,4 procent in Nederland, red.] met onze auto’s. En dat is een ongelooflijk complex product. Er is zoveel technologie nodig. En er is nog altijd winst te halen. In de energetische valorisatie [thermische verwerkingsmogelijkheden, rekening houdend met kosten, energieproductie en emissies red.] hebben we nog veel marge. We kijken dan wel naar de economische haalbaarheid ervan. Het is een afweging. De laatste procenten zijn altijd het moeilijkste.”

#2 Circulariteit – oordeel Lenaerts: tevreden

“In het begin, 20 jaar geleden, waren we een afvalbeheerder. De term voor afgedankte voertuigen was afval en dat afval gingen we recyclen. En kijk nu, we zijn bezig in de transitie naar een circulaire organisatie. We zoeken naar circulaire oplossingen voor batterijen en voor andere auto-onderdelen. We hebben inmiddels al diverse circulaire projecten gedaan. Rond aircovloeistoffen, rond glas en rond batterijen. We zijn echt gaan kijken hoe de onderdelen van een auto niet direct afval worden, maar hoe ze eerst nog een tweede leven krijgen.”

#3 Samenwerking – oordeel Lenaerts: tevreden

“Febelauto werd in 1999 opgericht door verschillende beroepsfederaties die actief zijn in de autosector. Als beheersorganisatie voor afgedankte voertuigen in België staan wij in voor de inzameling, verwerking en recycling van autowrakken. Ik ben heel fier over de samenwerking die er sinds onze start gegroeid is tussen de verschillende partners in België. Tussen de ontmantelaars en de shredders. Onze post-shreddertechnologie is niet door Febelauto in de markt gezet, maar door de shredders zelf. We halen mooie resultaten.”

“In België weet je wel van een ei in de supermarkt welke kip dat gelegd heeft, maar voor een auto weet je niet wie ervoor verantwoordelijk is. Dat vind ik ongelooflijk”

#4 Stimulering – oordeel Lenaerts: tevreden

“Febelauto probeert de verschillende bedrijven met hun uiteenlopende technologieën naast elkaar te zetten. We meten en auditeren op een objectieve manier. Tot aan het negende knoopsgat – de post-shreddertechnologie – kijken we naar de scheidingsefficiëntie, die hierdoor een KPI [Key Performance Indicator, red.] wordt. De audits zijn voor de bedrijven een objectieve methode om te weten hoe goed ze bezig zijn.”

#5 Omgang met afgedankte elektrische auto’s – oordeel Lenaerts: goed op weg, maar ruimte voor verbetering

“We lopen in België wat achter ten opzichte van Nederland op het gebied van het aandeel van elektrische auto’s in ons wagenpark. De elektrificatie is hier minder gestimuleerd door de overheid. Bij ons komen nu de eerste batterijen pas vrij en we gaan daarbij eerst zoeken naar second life-oplossingen, voordat we gaan recyclen. We zijn nu bezig met een aantal projecten rondom de stationaire opslag van energie. Tijdens ons 20-jarig lustrumfeest willen we een project tonen waarbij we een boot ‘offgrid’ ombouwen met second life zonnepanelen en second life batterijen. Een ander project is rondom noodgeneratoren. We willen ze vervangen door second life batterijen. Daarmee willen we als voorbeeld dienen voor anderen.”

#6 Toekomstbestendigheid – oordeel Lenaerts:  goed op weg, maar ruimte voor verbetering

“We zijn fier op deze projecten en gaan in de toekomst nog meer projecten ontplooien. Denk aan carbon. We kijken nu verder vooruit. Er komen waterstofauto’s op ons af, carbon, hoe gaan we daarmee om? Samen met de bedrijven anticiperen we daarop. We gaan op zoek naar oplossingen om dat liefst te kunnen hergebruiken en anders op de beste manier te recyclen.”

#7 Leefbaarheid branche – oordeel Lenaerts: goed op weg, maar ruimte voor verbetering

“Het is belangrijk dat er geld verdiend blijft worden in de recycling-industrie. Als er onmogelijke eisen op ons af zouden komen – bijvoorbeeld als we door de plastics de norm niet meer halen rondom de zeer zorgwekkende stof decaBDE – en we moeten alle plastics gaan demonteren, dan riskeer je dat wat geld oplevert opeens geld gaat kosten. Het is een fragiel evenwicht. Dan wordt recyclen een ramp. We hebben altijd hard gewerkt om het marktmechanisme te behouden. Zodat recycling een winstgevende business blijft op lange termijn.”

#8 Ambities – oordeel Lenaerts: tevreden

“We zijn blij dat we meer wrakken inzamelen. Ruim 142.000 het afgelopen jaar en dat is een stijging van achttien procent ten opzichte van het jaar eerder.”

“Als beheersorganisatie voor afgedankte voertuigen in België staan wij in voor de inzameling, verwerking en recycling van autowrakken”

#9 Innamepercentage – oordeel Lenaerts: veel ruimte voor verbetering

“Een traceerbaarheid van voertuigen zoals in Nederland kennen we niet in België. De nummerplaat volgt in Nederland het voertuig, in België niet. Het kenteken is persoonsgebonden. Als de auto niet meer ingeschreven is, weet de overheid niet meer wie ervoor verantwoordelijk is. Er is geen houderschapsbelasting en dus kun je doen met je auto wat je wilt. Het is bijna toevallig dat de klant bij een centrum terecht komt en een certificaat van vernietiging krijgt als bewijs dat ze de auto goed hebben afgevoerd. Dat is volgens mij het grootste probleem, er is geen volledig sluitend registratiesysteem. Dat is in veel Europese lidstaten zo. Als dat wel zo zou zijn, dan zouden we 20 jaar verder zijn geweest omdat we wisten waar de auto’s uithangen. In België schatten we de hoeveelheid wrakken die niet meer traceerbaar zijn tussen de 35.000 en 65.000 per jaar. Waar gaan ze naar toe, dat is de grote vraag. Misschien wel naar een illegaal bedrijf. Dat kan allemaal in België, dat is geen enkel probleem. Het zou de sector ten goede komen als we die tienduizenden missende auto’s elk jaar zouden kunnen recyclen.”

#10 Wetgeving – oordeel Lenaerts: veel ruimte voor verbetering

“De Belgische wet op de kruispuntbank zegt dat elke beweging van voertuigen geregistreerd moet worden. Als ik mijn auto aan jou verkoop, moet dat geregistreerd worden in de kruispuntbank van de voertuigen. Maar die wet heeft nooit een uitvoeringsbesluit gekregen. De dienst die dit moet administreren zegt; ik ben een dienst inschrijving voertuigen, niet een dienst voor de uitschrijving van voertuigen. We hebben een rondje langs de politieke kabinetten gedaan en hopen dat de nieuwe regering nu eindelijk dat opneemt in de regeringsverklaringen. In België weet je wel van een ei in de supermarkt welke kip dat gelegd heeft, maar voor een auto weet je niet wie ervoor verantwoordelijk is. Dat vind ik ongelooflijk.”